Ở phần trước, mình đã giới thiệu sơ qua phương pháp Steiner, đây là phương pháp tuy triết lý rất hay nhưng lại có phần "trên trời" khiến cho nhiều bậc cha mẹ thực sự khó tiếp thu, hoặc cho dù cha mẹ thấy hay nhưng khi cho con đi học ở một trường thật thì cảm thấy bất ngờ, kỳ lạ, thậm chí có phần ngã ngửa ra luôn. Một phần nữa là vì nền giáo dục ở mainstream yêu cầu thành thạo chữ và số ở độ tuổi lớp 1, nghe đâu điểm số đã được bỏ ở 3 lớp đầu tiên, nhưng chắc chắn tiêu chí đánh giá dựa trên học thuật vẫn in sâu trong đầu của các giáo viên tiểu học sẽ khiến gia đình sẽ lăn tăn khi chọn phương pháp Steiner. Nếu đi đến cùng với phương pháp Steiner thì không có gì để nói, nhưng nếu đi nửa đường rồi mà rẽ sang hướng khác thì sẽ rất rủi ro cho trẻ. Mình phải thực sự nhấn mạnh rằng: nếu chọn phương pháp Steiner, hãy cố gắng tìm hiểu kỹ trước khi bắt đầu và phải thực sự nỗ lực để đi đến tận cùng.

Phần dưới đây mình sẽ giới thiệu sơ lược về phương pháp Montessori (gọi tắt là Mont). Bạn mình kể, từ khi Hà Nội thông báo đề án xây dựng mầm non công lập đi theo hướng Mont thì ở ngoài đó, kiếm một trường mầm non không Mont khó hơn kiếm một trường Mont. Chẳng hạn trên một website của nhà nước (trang có đuôi ".gov.vn") bài viết có đoạn: "Cử giáo viên tham gia các khóa học về ứng dụng phương pháp Montessori để triển khai, tổ chức sử dụng giáo cụ cho trẻ hoạt động nhằm cung cấp kỹ năng thực hành cuộc sống, phát triển các lĩnh vực khác cho trẻ hiệu quả. Các bạn có thể đọc đầy đủ ở đây. Rõ ràng, khi nên giáo dục mainstream cũng tiến tới lấy trẻ làm trung tâm, thực hiện "vườn trong thành phố", thì các trường mầm non khác bắt buộc cũng phải thay đổi, phải chuyển từ "giữ trẻ" sang "dạy trẻ", không biết bên trong dạy gì, nhưng trường cũng phải để tấm bảng có gắn chữ "Montessori" thì mới lôi kéo được phụ huynh.

Ở thế giới, theo thống kế của Hiệp hội Mont Bắc Mỹ, hiện tại có hơn 22000 trường Mont, không biết là bao nhiêu trường thực sự đạt chuẩn, nhưng đây là một con số khổng lồ cho thấy phương pháp này rất được yêu thích và khá phổ biến trên thế giới. Như mình nói ở phần 01, style BS hay nhà khoa học dễ có sự cảm tình và thấu hiểu trong quần chúng mọi tầng lớp, nên số lượng trường Mont áp đảo là điều dễ hiểu. Phần viết này mình cũng đề cập "vài điểm" mà mình thấy thôi, sâu hơn mình sẽ viết sau.

Giáo cụ của Mont là điểm dễ gây tranh cãi, số giáo cụ này hầu như ít tồn tại ở các phương pháp khác. Giáo cụ đã được thiết kế kỹ lưỡng cho những bài học, chẳng hạn bạn biết rằng chữ và số thực sự rất trừu tượng với trẻ nhỏ, thậm chí việc ép trẻ tập viết sớm có thể gây tổn thương não. Có những phương pháp giáo dục đã đẩy lùi việc học chữ và số lên một độ tuổi cao hơn (7 tuổi) khi não tương đối hoàn thiện. Nhưng ở Mont, những giáo cụ nhấn mạnh sự sờ chạm, đã giúp trẻ có một cảm giác rất tốt lên số và chữ, khiến trẻ sự trừu tượng này giảm đi rất nhiều. Việc học chữ và số từ mầm non ở Mont cũng làm phụ huynh an tâm hơn nếu cho con học cấp 1 ở mainstream.

Thay vì để trẻ tưởng tượng sự vật mà trẻ quan sát hằng ngày rồi giả đóng kịch, chẳng hạn như trẻ thấy cha mẹ nấu nướng rồi ngồi giả bộ lấy cái này cái kia ra nấu nướng, thì ở Mont, trường sẽ cố gắng biến nó thành hiện thực cho trẻ làm. Có nhà vệ sinh kích thước nhỏ cho trẻ tự tập vệ sinh cho bản thân mình với sự quan sát của cô giáo chứ cô giáo không làm giúp trẻ, tới những bộ đồ nấu ăn được thiết kế nhỏ lại để cho trẻ tự mình bắt tay vào thực hiện nấu nướng, nói tóm lại ở Mont thì người lớn có cái gì, trẻ em sẽ có cái đó, để trẻ tự tay mình làm "người thật việc thật", chứ không cần giả bộ chơi đồ chơi làm gì. Tất nhiên điều này giúp trẻ làm được nhiều việc từ rất sớm, có đôi tay rất thành thục, làm được những kĩ năng bằng tay rất khéo mà không có sự căng thẳng ở não.

Một điểm khác ở phương pháp Mont là trẻ chia lớp theo độ tuổi khá hỗn hợp: 0-3 tuổi và 3-6 tuổi. Khi học ở lớp có độ tuổi hỗn hợp như vậy trẻ nhỏ hơn sẽ quan sát anh chị lớn và tạo ra được động lực phấn đấu cho mình, còn anh chị lớn hơn thì luyện tập được khả năng trình bày, dẫn dắt em nhỏ. Khi bạn đọc tiếng Anh mà thấy phương pháp này phát triển "leadership" là phát triển khả năng dẫn dắt, diễn đạt và truyền thụ của trẻ lớn giành cho trẻ nhỏ hơn, các bạn đừng bị từ leader trong công việc mà suy nghĩ tới việc dạy trẻ làm "sếp".

Ở trên mình chỉ lấy ba ví dụ vô cùng cơ bản để chỉ ra vài khía cạnh của phương pháp Mont, nếu các bạn cố gắng tìm hiểu, các bạn sẽ thấy rằng có những điều rất tuyệt vời ở phương pháp này. Bản thân mình cũng thấy đây là phương pháp tốt, gần gũi, sách bán trên thị trường cũng nhiều, có những quyển sách chỉ bạn cách làm giáo cụ ở nhà để hỗ trợ thêm cho trẻ. Đồng thời, nếu giữa đường đang học phương pháp này mà phải học tiếp ở mainstream thì mình nghĩ các trẻ ở đây cũng không mất thời gian quá nhiều để bắt kịp các bạn khác. Mình thì kiến thức nông cạn, không giải đáp được nhiều cho các bạn, các bạn hãy liên hệ cô Lê Thu Thể để được giải thích rõ thêm về phương pháp này.